Sự tức giận là cảm xúc của con người xuất hiện như một hiện tượng tâm lý mạnh mẽ. Sự tức giận đôi khi có lợi, nhưng phần lớn là có hại cho chính người sinh ra cảm xúc này và những người liên can.

Mức độ nặng nhẹ của cơn nóng giận tùy theo tình hình diễn tiến ở các giai đoạn:

Nhận biết

Bạn không thể tức giận nếu bạn chưa nhận thức được sự việc có ảnh hưởng tới mình hay không. Bởi vậy, người ta hay nói, kẻ ngốc đôi khi lại được sống vui vẻ là chỗ đó.

Phần lớn nguồn cơn của sự tức giận là do tính đe dọa của sự vật sự việc nào đó mang tới bất lợi cho chủ thể. Hiếm khi có tình trạng giận hờn vô cớ, nếu có, thì tôi cho rằng đó là do nguyên nhân kích thích bị lãng quên. Đến khi được nhớ lại thì phản ứng và hành vi của người giận dữ khiến cho người khác không giải thích được mà thôi.

For every minute you remain angry, you give up sixty seconds of peace of mind.

Ralph Waldo Emerson

Phản ứng tâm lý

Sự tức giận chưa bao giờ là dễ chịu cả. Nó giống như ném một hòn đá thật lớn vào giữa hồ nước lặng thinh, hay là nghe một đứa trẻ con khóc thét lên giữa đêm khuya vậy. Tôi khá chắc là chúng ta rất quen với cảm giác này. Bởi vì dù ít dù nhiều, mỗi ngày ai cũng có vài lần trải nghiệm.

Giai đoạn này là mấu chốt dẫn đến hành vi. Vì vậy nó rất quan trọng. Nếu nắm giữ được giai đoạn này nghĩa là bạn đã tốt hơn rất nhiều trên con đường quản lý sự tức giận của bản thân.

Có nhiều cách phản ứng, riêng bản thân tôi, tôi chọn cách cười. Vì cười là trạng thái ngược với phản ứng thường thấy khi người ta nóng giận. Làm vậy tôi thấy cảm giác tiêu cực giảm đi khá nhiều, lòng cũng dịu đi. Chỉ đôi chút đó thôi cũng đã giúp tôi có thời gian suy xét lại vấn đề và tìm kiếm hành vi thích hợp hay đón nhận bất lợi một cách bình thản hơn.

Anger is never without a reason, but seldom with a good one.

Benjamin Franklin

Hành vi

Hậu quả của sự giận dữ là khôn lường. Hằng ngày tôi và bạn xem TV, đọc báo và theo dõi Internet - bạo lực có lẽ là phương thức phổ biến nhất để giải tỏa nóng giận.

Hành vi của người đang giận dữ thường rất khó lường. Không dễ để tiếp cận và thuyết phục họ. Trong các cuộc tranh cãi, những cái đầu nóng không bao giờ giải quyết được vấn đề cả. Đôi khi chúng còn làm nghiệm trọng hơn tình trạng hiện có.

Im lặng trong cự cãi đòi hỏi một sự kiềm chế và định lực mạnh mẽ. Bởi vì bạn không phải chỉ kiềm chế cơn nóng giận của mình mà còn phải tự trì hoãn lý lẽ của bản thân. Bạn thấy người khác không đúng nhưng không thể phản bác ngay lập tức. Bởi vì nếu bạn đứng dậy, bạn cũng sẽ như người ta. Cục diện sẽ lâm vào bế tắc ngay sau đó.

Sự giận dữ có nguồn cơn được tích tụ dần dần qua thời gian là nguy hiểm hơn bao giờ hết. Bởi vì nó như là một nồi nước đóng kín và đun sôi từ từ. Một khi bộc phát, nó tạo ra hậu quả lớn hơn nhiều lần.

Anger may repast with thee for an hour, but not repose for a night; the continuance of anger is hatred, the continuance of hatred turns malice.

Francis Quarles

Trong cuộc sống, chúng ta ở trong cộng đồng, sống trong gia đình, chúng ta cần sự hài hòa các bạn ạ! Không thể có chuyện ai ai sống cạnh nhau cả năm mà không va chạm vài lần. Chúng ta nên nghĩ đến hậu quả, cái được, cái mất trước khi hành động.

Theo thống kê cá nhân, tôi thấy phần lớn các sự việc dẫn tới xích mích hay nóng giận là những việc vốn rất đơn giản. Điều đáng buồn, người trong cuộc lại không xem chúng là đơn giản. Nhiều thói xấu khiến mọi việc trở nên nghiêm trọng, có thể bạn quá hiếu thắng, ganh tị hoặc ấu trĩ. Chung quy lại thì đó là vấn đề của sự rèn luyện tâm tính. Mà tâm tính đi chung với nhận thức không thể tách rời.

Trước khi nóng giận, hãy tự hỏi bản thân một câu: Bạn thật sự có cần phải nổi xung lên hay không?. Quả vậy, nếu bạn không quan tâm, tốt hơn hết thì đừng phí tâm lực vào người đó. Hãy khiến mọi thứ minh bạch rõ ràng với chính bản thân. Tôi chắc chắn bạn sẽ cảm thấy dễ chịu.

Tôi không nói đến sự khoan dung vì theo tôi đó là sự giả dối, lấp liếm và tự huyễn. Mỗi người có một cuộc chiến của riêng mình và phải chiến đấu cho đến chết. Nhưng chúng ta giống nhau khi đối đầu với con quỷ giẫn dữ trong tâm hồn.

A good indignation brings out all one's powers.

Ralph Waldo Emerson

Cách đây 2 ngày tôi thức dậy vào lúc 5 giờ sáng. Không vội ngồi dậy, tôi nằm suy nghĩ một chút về những cái tôi có và những cái tôi đang hướng đến. Không màu mè, không tham vọng, tôi chỉ nghĩ rất đơn giản và tập trung. Chỉ trong chốc lát tôi cảm thấy mình thật thanh thản như buông hết mọi thứ. Thậm chí tôi còn cảm thấy rõ được trái tim của mình đang đập nhanh hay chậm. Cảm giác đó dù chỉ trong chốc lát, nhưng tôi nghĩ mình đã hạnh phúc(*) rất vui. Tôi muốn tìm lại cảm giác đó lần nữa...

(*): Hạnh phúc là một từ xa xỉ, tôi nghĩ nó không hợp với mình.